Pamięć to jeden z najistotniejszych czynników kształtujących rozwój człowieka oraz świadomość własnego istnienia, co pozwala na odkrycie prawdy o sobie i rzeczywistości. Ukształtowana pamięć, świadoma, to znakomite źródło historyczne, chociaż warto podkreślić, że nie każde wspomnienia mają taką samą jakość merytoryczną i literacką. Niektóre z nich to niezwykle cenne świadectwa dotyczące konkretnych sytuacji, zdarzeń, podejmowanych decyzji, a nawet i ich konsekwencji społecznych. Inne to wspomnienia osobiste, wpisujące się często w losy większej grupy ludzi, jednakże dla historyka powinny one mieć znaczenie równie decydujące jak pozostałe dokumenty.
Odznaka Pilota Wojskowego – potocznie "gapa" (fot.1) to jeden z najbardziej znanych symboli polskiego lotnictwa wojskowego. Zaprojektowana została przez profesora Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, pochodzącego z Płocka Władysława Gruberskiego (fot.2), współzałożyciela Muzeum Wojska Polskiego (1873-1933).
100 lat temu – 1 grudnia 1918 roku, wszedł w życie rozkaz wprowadzający znak biało-czerwonej szachownicy, jako standardowy identyfikator polskich samolotów wojskowych.
Historia tego znaku związana jest z osobą pil. Stefana Steca, urodzonego we Lwowie w 1898 roku. Będąc w służbie austriackiej, Stec jako godła osobistego używał biało-czerwonej szachownicy, którą namalowano po obu stronach kadłuba jego aeroplanu. Kiedy tak oznaczonym dwupłatowcem przyleciał w połowie listopada 1918 roku do Warszawy, z meldunkiem z oblężonego Lwowa, dowódca lotnictwa, pułkownik Hipolit Łossowski uznał, że szachownica spełnia wszystkie kryteria, jakie powinien posiadać symbol przynależności państwowej: jest oryginalna, ma polskie barwy i łatwo można ją namalować na skrzydłach i na kadłubie.
Pierwszą sformowaną na wyzwolonych ziemiach polskich szkołą lotniczą była Wojskowa Szkoła Lotnicza Wojska Polskiego (WSL WP) w Zamościu, która rozpoczęła działalność 2 stycznia 1945 roku. Szkolenie lotnicze odbywało się w dwóch pionach: personelu latającego – pilotów, nawigatorów, strzelców pokładowych oraz personelu technicznego – mechaników i pomocniczego personelu technicznego.
W kwietniu 1946 r. odbyła się w Szczecinie, dla upamiętnienia historycznego powrotu piastowskich Ziem Zachodnich do Polski, wielka ogólnonarodowa, patriotyczna manifestacja pod hasłem: „Trzymamy straż nad Odrą”. W manifestacji, jako jedyna reprezentacja wojsk lotniczych, wzięła udział delegacja, która do Szczecina przybyła samolotem z dęblińskiej „Szkoły Orląt”. W składzie delegacji znalazł się pilot nawigator, Czesław Gagajek, odpowiedzialny za wyprowadzenie samolotu na Szczecin, dwóch pilotów instruktorów z 3 eskadry szkolnej – chorążowie Irena Sosnowska i Władek Rusin oraz trzech podchorążych z eskadr szkolnych.