Roman Antoni Florer urodził się w dniu 15 marca 1888 w Brzeżanach k. Tarnopola. W rodzinnej miejscowości ukończył szkołę powszechną i już w roku 1903 wstąpił do Korpusu Kadetów we Lwowie. Po odbyciu praktyki i przeszkolenia wojskowego, 18 sierpnia 1907 r. jako kadet przydzielony został do 45 Pułku Piechoty w Przemyślu. Trzy lata później, 1 listopada 1910 r. otrzymał stopień podporucznika.

Fot. 1. Roman Antoni Florer

W maju 1914 roku został skierowany na kurs obserwatorów lotniczych w Wiedniu. Po wybuchu I wojny światowej dostał przydział jako obserwator na front serbski i włoski w 4 Eskadrze Lotniczej (1 sierpnia 1914 r. awansował do stopnia porucznika). W okresie od października 1914 r. do maja 1916 r. kształcił się w Szkole Pilotów w Wiener Neustadt, a po ukończeniu szkolenia powrócił na front i walczył jako pilot w 27 Eskadrze Lotniczej, której był dowódcą – od dnia 1 stycznia do 31 października 1917 r. (z dniem 1 sierpnia 1917 r. otrzymał awans oficerski na stopień kapitana).

W listopadzie, tego samego roku objął obowiązki komendanta Szkoły Pilotów w Krakowie. Pełnił je do końca października 1918 r. W tym czasie Kraków ogłosił niepodległość jako pierwsze wielkie miasto Rzeczypospolitej, w garnizonie udało się przejąć ok. 50 samolotów (typu szkolnego) oraz znaczącą część magazynów materiałowych i warsztatów dawnej armii austriackiej.

Fot. 2. Patent oficerski kapitana pilota Romana Florera (Muzeum Lotnictwa Polskiego). Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski

Był to czas pełen zmian i wydarzeń tworzenia się państwowości polskiej. Na przełomie listopada i grudnia 1918 r. Roman Florer organizuje 2 eskadry lotnicze, a już 2 grudnia zostaje dowódcą 2 Grupy Lotniczej w Krakowie. Już w tym czasie podejmuje szereg działań mających na celu utworzenie szkoły lotniczej. Jako jeden z pierwszych, w lutym 1919 r. uzyskuje prawo do noszenia odznaki pilota. 1 kwietnia tego roku zostaje komendantem I Niższej Szkoły Pilotów, do której włączono II Szkołę Pilotów z Warszawy. Otrzymuje też awans na stopień majora. Od maja do grudnia 1920 r. w NSP wyszkolono ok. 90 pilotów, przy czym jeszcze w sierpniu Szkoła został przeniesiona do Bydgoszczy. We wrześniu tego roku NSP zmieniła nazwę na II Szkołę Lotników, a jej komendantem został mjr pil. Roman Florer.

Fot. 3. Krakowska Szkoła Pilotów

1 października 1920 r. objął obowiązki komendanta Parku Lotniczego w Poznaniu, a z dniem 1 kwietnia 1922 r. Florer został przeniesiony do Torunia, gdzie włączył się w organizację Szkoły Obserwatorów i Strzelców Lotniczych. W czerwcu tego roku otrzymał awans na stopień podpułkownika i przystąpił do organizowania 4 Pułku Lotniczego – obowiązki dowódcy przyjął 1 października 1923 r. i pełnił je do 30 kwietnia 1925 r. Będąc dowódcą pułku, w połowie sierpnia 1924 r. mianowany został na stopień pułkownika (pozycja nr 1 na Liście Starszeństwa Oficerów Aeronautyki z dnia 15.08.1924 r.)

Fot. 4. Odznaka Krakowskiej Szkoły Pilotów

W maju 1925 r. został skierowany na 3-miesięczny staż wojskowy we Francji, a już 1 sierpnia tego roku został organizatorem i pierwszym komendantem Szkoły Lotnictwa w Grudziądzu. Obowiązki komendanta pełnił do 13 kwietnia 1927 roku. 14 kwietnia Oficerską Szkołę Lotnictwa przeniesiono do Dęblina; Florer nadal był jej komendantem, aż do ponownego przeformowania - tym razem na Szkołę Podchorążych Lotnictwa. W 1929 roku, w stopniu pułkownika, został zwolniony ze stanowiska komendanta SPL i przeniesiony do rezerwy.

Po zakończeniu kariery wojskowej pracował w Polskiej Drukarni Przemysłowej w Warszawie, a następnie w Fabryce Drzewnej im. J. Stolińskiego. W 1938 roku opuścił Warszawę i znalazł zatrudnienie w Katowicach, w fabryce mydła. Okres okupacji spędził w Warszawie. Pod koniec życia osiedla się w Gliwicach, gdzie odszedł do „Niebieskiej Eskadry” w dniu 6 listopada 1973 roku. Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Kozielskiej 120. Odznaczony był m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Orderem Odrodzenia Polski.

Pułkownik Roman Florer, wybitny oficer lotnictwa, znakomity organizator i nauczyciel. Dzięki bogatemu doświadczeniu stworzył własną koncepcję szkolenia lotniczego w Polsce. Głównym jej założeniem było szkolenie pilotów i obserwatorów w technice pilotażu i zastosowaniu bojowym, umożliwiającym dalszą specjalizację podczas służby w pułkach lotniczych. Przez 26 lat służby wojskowej pełnił odpowiedzialne i ważne stanowiska. Niecodzienny talent logistyczny Florera, jego wyobraźnia organizacyjna, sprawność w dowodzeniu, kompetencja i sumienność sprawiła, że chociaż nie da się go porównać do takich asów z historii lotnictwa, jak Stanisław Skalski, to należy on do tej grupy postaci, bez których, jak napisał dr Krzysztof Mroczkowski z Muzeum Lotnictwa Polskiego, nie byłoby ani maszyn zdolnych do lotu, ani lotnisk, z jakich mogłyby startować.

 

Źródła:

Zbiory Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.

Zasoby Archiwum Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych.

Celek J., Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza im. Jana Krasickiego. Dzieje dęblińskiej Szkoły Lotniczej, Warszawa 1979.

Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, praca zbiorowa pod red. Mariana Romeyki, Warszawa 1933.

Pawlak J., Absolwenci Szkoły Orląt 1925–1939, Warszawa 2002.

Pawlak J., Polskie eskadry w latach 1918 – 1939, Warszawa 1989.

Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924 (Lista Starszeństwa Oficerów Zawodowych).

Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928 (Kadra Oficerów Lotnictwa).

Rocznik Oficerski Rezerw, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1934.

Sławiński K., Lotnisko toruńskie 1920 – 1945, Warszawa 1983.

Zieliński J., Dowódcy pułków lotnictwa polskiego 1921-2000, Poznań 2001.